Yan Najeriya miliyan 60 na fama da tabin hankali – Likitan kwakwalwa
Farfesa Taiwo Obindo, shugaban kungiyar likitoci masu tabin hankali a Najeriya (APN), ya ce sama da ‘yan Najeriya miliyan 60 ne ke fama da tabin hankali.
Obindo, wanda kuma shi ne Shugaban tsangayar ilimin tabin hankali na Kwalejin Likitocin Afirka ta Yamma, reshen Najeriya, ya bayyana haka a wata hira da kamfanin dillancin labarai na Najeriya (NAN) a ranar Lahadi a Abuja.
“Kiwon lafiyar kwakwalwa na cikin halin nadama ganin cewa muna da ‘yan Najeriya sama da miliyan 60 da ke fama da tabin hankali daban-daban da kuma yadda kusan kashi 10 cikin 100 ne kawai ke iya samun kulawar da ta dace.
"An bar mu da fiye da kashi 90 cikin 100 wadanda ba sa iya samun kulawa kuma ana kiran wannan kungiya ta ratar kula da tabin hankali," in ji Obindo.
Ya ce tazarar ta samo asali ne sakamakon abubuwa daban-daban kamar tazarar ilimin da mutane ba su da bayanan da suka dace game da musabbabin kamuwa da tabin hankali.
Obindo ya ce wasu abubuwan da ke kawo cikas wajen magance matsalar tabin hankali a Najeriya sun hada da tatsuniyoyi da imani na gargajiya; rashin isassun wuraren kiwon lafiyar kwakwalwa da adadin kwararrun lafiyar kwakwalwa.
A cewarsa, 'yan tsirarun cibiyoyin kula da lafiyar kwakwalwa suna cikin manyan biranen.
"Sanin cewa kashi 60 cikin 100 na 'yan Najeriya suna zaune ne a yankunan karkara, ba sa samun kulawar da ta dace kuma suna yin tafiya mai nisa don samun kayan aiki," in ji Obindo.
Ya kuma ce adadin masu kula da lafiyar kwakwalwa ya yi kadan yayin da ya fadi kasa da adadin da Hukumar Lafiya ta Duniya ta ba da shawarar.
A cewarsa, ‘yan kalilan da aka horas da su sun kasance suna sha’awar barin kasar.
“Yanayin da muke gudanar da aiki a ciki, yanayin tsaro da kuma albashin da ake ba mutane a kasar yakan sa su fita waje.
"Sa'an nan kuma ba shakka, abin da ya jawo daga kasashen da suka ci gaba inda suke farautar kwararrun likitocin da aka horar da su a kasar, musamman ma masu tabin hankali," in ji shi.
Obindo ya ce kudin daukar ma’aikata a kasashe masu karamin karfi ya yi kadan; don haka "ya kasance mafi sauƙi ga ƙasashen da suka ci gaba don farautar kayayyakin da aka riga aka yi maimakon horar da irin waɗannan ƙwararru a cikin gida."
Ya ce akwai bukatar Najeriya ta aiwatar da manufofinta na kula da lafiyar kwakwalwa kan aikin tabin hankali.
Obindo ya kara da cewa duk da cewa an sake duba takardar a shekarar 2013, amma ba a aiwatar da ita ba.
Ya ce wani muhimmin bangare na manufofin shi ne hadewar lafiyar kwakwalwa cikin tsarin kiwon lafiya na farko, wanda har yanzu ba a cimma shi ba bayan shekaru tara.
Likitan tabin hankali ya kara da cewa dokar da ake aiwatarwa a kasar ita ce "aikin hauka", wanda aka fara aiwatar da shi a shekarar 1916 kuma aka sake duba shi a shekarar 1958.
“Kudirin kula da lafiyar kwakwalwa da masu ruwa da tsaki a harkar kula da lafiyar kwakwalwa karkashin jagorancin kungiyar likitocin masu tabin hankali ta Najeriya (APN), tare da hadin gwiwar majalisar dokoki ta kasa da ma’aikatar lafiya ta kasa shugaban kasa bai amince da shi ba.
"Wannan shine kokarin da aka yi na baya-bayan nan a cikin shekaru 30," in ji shi.