Yayin da Najeriya ke kara fuskantar barazanar tsaro, Sanatocin PDP a ranar Alhamis, 28 ga watan Yuli, sun baiwa shugaban kasa Muhammadu Buhari wa’adin makonni shida da ya magance wannan mummunan lamari ko kuma a tsige shi. Shafin isyaku.com ya samo, legit.ng ta ruwaito.
Yaya tsarin tsigewar ke aiki a Najeriya? Ga yadda yake aiki bisa tsarin mulkin Najeriya
Kundin tsarin mulkin Najeriya na tsige shugaban kasa
Kamar yadda sashe na 143 na kundin tsarin mulkin tarayyar Najeriya na 1999 da aka yi wa kwaskwarima, ga matakan tsige shugaban:
Mataki 1: Sanarwa zargin
Dole ne a gabatar da sanarwar duk wani zargi a rubuce wanda bai gaza kashi daya bisa uku na ‘yan Majalisar dokokin kasar suka sanya wa hannu ba ga shugaban Majalisar dattawa.
Dole ne sanarwar ta bayyana cewa shugaban yana da babban laifi wajen gudanar da ayyukan ofishinsa, dalla-dalla.
" Wannan yana nufin keta tanade-tanaden Kundin Tsarin Mulki ko kuma rashin da’a kamar yadda Majalisar Dokoki ta kasa ta yi amanna.
Mataki na 2: Shugaban da za a yi masa hidima
Shugaban Majalisar Dattawa a cikin kwanaki bakwai da samun sanarwar zai aika kwafin zuwa ga shugaban kasa da kowane dan Majalisar tarayya.
Mataki na 3: Martanin Shugaban
Shugaban kasar zai mayar da martani kan zargin da ake masa, sannan ya aika da martaninsa ga shugaban Majalisar Dattawa.
Shugaban Majalisar Dattawan zai kuma aika da martanin shugaban kan wannan zargi ga kowane dan Majalisar dokokin kasar.
Mataki na 4: Motsi don bincika zargin
A cikin kwanaki 14 da gabatar da sanarwar ga shugaban Majalisar dattawa (ko shugaban kasa ya aika da martani ko bai aika ba) kowane dan Majalisar tarayya zai yanke shawara ta hanyar kudiri ba tare da wata muhawara ba ko za a binciki zargin ko a’a.
Ba za a bayyana kudirin da Majalisar Dokokin kasar ta yi na binciki wannan zargi ba, sai dai in ba a amince da shi da kuri’un da bai gaza kashi biyu bisa uku na dukkan ‘yan Majalisar ba.
Mataki na 5: Ci gaba bayan wucewa (ko in ba haka ba na motsi)
Idan har kudirin ya gaza kaiwa kashi biyu bisa uku na masu rinjaye, to nan take shirin tsige shi zai tsaya, kuma ba za a dauki wani mataki ba.
To sai dai idan kudurin ya samu rinjayen kashi biyu bisa uku, za a amince da shi.
Nan da kwanaki bakwai da zartar da kudirin, shugaban Majalisar Dattawan zai sanar da Alkalin Alkalan Najeriya ya nada kwamitin mutane bakwai wadanda a ra'ayinsa ba su da wani ma'aikacin gwamnati, Majalisar dokoki ko jam'iyyar siyasa , domin a binciki zargin da ake yiwa shugaban.
Mataki na 6: Tsaron Shugaban kasa
Shi ma shugaban da ake binciken halinsa yana da hakkin ya kare kansa da kansa sannan kuma a gabatar da shi a gaban kwamitin da masu bin doka da oda suka zaba.
Mataki 7: Ikon kwamitin da tsawon lokacin bincike
Kwamitin da CJN ya nada zai:
a. suna da irin wannan iko kuma suna gudanar da ayyukansu bisa ga tsarin da Majalisar Dokoki ta kasa ta tsara; kuma
b. cikin watanni uku da nadin nasa ya gabatar da rahoton bincikensa ga kowace Majalisar Dokokin kasar
Mataki 8: Mataki na ɗauka idan ba a tabbatar da zargin ba
Idan kwamitin ya kai rahoto ga kowace Majalisar Dokoki ta kasa cewa ba a tabbatar da zargin ba, ba za a ci gaba da gudanar da bincike kan batun tsige shi ba. Wato tsarin tsigewar za a yi la'akari da cewa ya gaza.
Mataki na 9: Mataki na ɗauka idan an tabbatar da zargin
Inda rahoton kwamitin ya nuna cewa zargin da ake yi wa shugaban kasa ya tabbata, to nan da kwanaki 14 da samun rahoton a zauren Majalisar, Majalisar za ta duba rahoton.
Mataki 10: Karɓar rahoton kwamitin
Mambobin kowace Majalisar Dokoki ta kasa su zo da wani kuduri na amincewa da rahoton kwamitin.
Idan har za a amince da kudurin kowace Majalisar Dokoki ta kasa, dole ne ta samu goyon bayan da bai gaza kashi biyu bisa uku na dukkan mambobinta ba.
Idan har aka samu haka, to shugaban ya tsaya a tsige shi daga mukaminsa tun daga ranar da aka amince da rahoton.
Bayan an kammala aikin tsige shi, babu wanda zai iya kalubalantarsa saboda babu wani shari’a ko hukuncin kwamitin ko na Majalisar ko kuma duk wani lamari da ya shafi da za a iya yin magana ko tambaya a kowace kotu.